Çocuklarda Ödev Yapma Alışkanlığının Kazandırılması

Okul döneminin başlamasıyla birlikte her ailede ortak bir sorun da başlar ki : ödev. Çocuklara verilen ödevler, sorumluluk kazanmaları, okulda öğrendiklerini pekiştirmeleri ve öğrenmenin yalnızca okulla sınırlı kalmaması için gereklidir. Fakat söz konusu ödev yapmak olunca, ebeveyn ve çocuk arasında çoğu zaman sorunlar yaşanmaya başlar. Ödev yapmak istemeyen çocuklar, çocuğunun ödevine 'yardımcı olmak adına' onun yerine yapan ebeveynler,  verilen ödevin yaptırılması için yaşanan sıkıntılar... 

Ödevlerin asıl amacı, öğrencilerin okul dışındaki zamanlarını da bilgi edinerek geçirmelerini sağlamak, sorumluluk ve düzen kazandırarak anne babadan ya da başka bir bireyden bağımsız olarak kendi görevlerini yerine getirebilmesidir. Ödevlerini yapan bir çocuk, kendi kendisine edineceği bilgi birikimi, problem çözme kazanımları ile de belli bir disipline ulaşacaktır. Çocuklar için ödev yapmak bir zorunluluk olduğundan dolayı genellikle sevilmeyen bir etkinlik gibidir. Bu sebepten olayı ödev yapma etkinliğinin bir çocuğa sevdirilmesi, o çocuğun başarı düzeyi için de büyük önem taşır.Ödev yapılan ortam  ödev yapma alışkanlığının kazanımı kadar önemlidir:

• İmkan varsa eğer, bir çocuğun ödev yapacağı yer ve alan kendi beğenisine göre düzenlenmelidir.
• Çocuklara sağlanacak bu ortam, öğrenme ve algılama açısından da uygun koşullarda olmalıdır. Çok sıcak veya çok soğuk bir oda, ders çalışmayı olumsuz şekilde etkileyebilir.
• Ders çalışılan ortamda televizyon dikkat dağıtıcı bir unsurdur. Bu sebepten dolayı çalışma masasının bulunduğu odada televizyon olmamalıdır.

Çocukların ödev yapma bilincine erişmesi, ödev yapmak kadar büyük önem taşımaktadır. Çünkü sadece zorunluluktan dolayı, isteksizce ödev yapan çocuklar bir süre sonra ödevleri gereksiz bulacak ve kendisini yorduğunu, çok vaktini aldığını, bir türlü başka şeyler yapmaya fırsat bulamadığını söyleyecektir.

Ödevlere ayrılan süre, çocuğun yaşına, olgunluğuna ve öğrenme düzeyine göre belirlenmeli, kısa molalar vermesine yardımcı olunmalıdır. Çocukların erken yaşta kazanacakları bu düzen, ilerleyen yaşlarda disiplinli bir şekilde çalışmalarına, sorumluluk sahibi olmalarına da yardımcı olacaktır.

Ödevlerini yapmayan çocuklar ve aileleri...

Ödev sorumluluğunun kazanımı kadar, ailelerin gerekli zaman ve koşullarda çocuklarına müdahale etmemeleri gerektiğinin de farkında olmaları gerekmektedir. Ödevini yapmayan bir çocuğun anne veya babası çocuğunun düşük not alacağı kaygısıyla onun ödevlerini yapması, çocukta "Benim ödevlerimi zaten yapan biri var. Ben yapmasam da olur." düşüncesini uyandıracaktır. Oysaki ödevini yapmıyorsa, sonucuna da katlanması gereklidir. Eğer yerine getirmek istemediği bir görev varsa, sonunda düşük not alacaksa bırakın alsın.

Özellikle proje ödevleri, çocukların anne ve babaları ile kaliteli zaman geçirmeleri, birlikte bir şeyler ortaya çıkarmaları açısından önemlidir. Fakat verilen ödevleri çocuğun yapmayı reddetmesi, anne babaların onların yerine ödevlerini yapması birçok soruna zemin hazırlayacaktır.

Çocukların okul başarısı ödev yapmakla artacaktır, fakat ödevlerini yapmadığı için sürekli müdahale gören, azar işiten çocukların da okuldan uzaklaşma, ilgilerini kaybetme olasılığı vardır. Çocukların okulu sevmesi önemlidir. Bu ilgiyi kaybetmemeleri adına, anne babanın çocuğun ders çalışmaması karşısında sergileyeceği tutum belirleyici olacaktır.

Çocuklara bir defa programlı çalışma disiplini kazandırıldığı takdirde, çocuk ödevleri ile baş başa bırakılmalı; sadece yardım talebinde bulunduğunda yardımcı olunmalıdır.

"Oğlum/Kızım ödevlerini günü gününe yapıyor ama sınavda başarılı olamıyor."

Çocuklara ödev yaparken sürekli müdahale etmek, onların kendi kendilerine kaldıklarında çözüm üretememelerine sebep olmaktadır. Ödev yaparken anne babasının sürekli yardımını alan, problem çözüm aşamalarında destek sağlanan çocuklar; sınavda sorularla baş başa kaldıklarında ne yapmaları gerektiğini bilememektedir. Çünkü ödev yapma sürecinde sürekli bir 'dış ses' onlara ne yapmaları gerektiğini söyleyerek yön verir. Oysaki sınavda bu ses yoktur. Problemin çözümünde sınavda yön bulamayan çocuk ise, genellikle düşük notlar alır.

Ödev yaparken hiç yardım almamak da, çocuklarda zorluklar karşısında desteksiz kalabileceği duygularını uyandırır. Bu sebepten dolayı çocuğa sağlanacak yardım ölçülü olmalıdır.

Çocuğunuza Ödev Yaparken Nasıl Yardımcı Olacağınızı Biliyor Musunuz?

Çocuklara ödev yaparken yapılacak yardımların ölçüsü iyi ayarlanmalıdır. Çok yardım etmenin de, hiç yardım etmemenin de sorun oluşturulacağı göz önünde bulundurulmalı. Ödev yapma sürecinde çocuklara hiç yardım etmemek, onlarda zorluklar karşısında desteksiz kalabilecekleri duygusunu uyandırır. Yardım ise, çocuk yorulduğunda, yapamadığında onun yerine ödevi yapmak da değildir. Yardımcı olmak, ödev konusu hakkında çocuğu bilgilendirmek, okul kütüphanesinde araştırma yapmak için teşvik etmek, bilgiye ulaşmanın yollarını öğretmek, bu alışkanlıkları kazanana dek ona destek sağlamaktır. Bu alışkanlıkları edinen öğrenciler, bilgiyi ararken öğrenir. Ezberlemek yerine anlar ve kalıcı bilgiler edinir. Aynı zamanda başarı duygusunu elde eder.

Günümüzde sıkça karşılaştığımız bir diğer problem de, çocuklarının ödevlerinin anne babaları tarafından yapılıyor oluşu.  Bu çocukları tembelliğe, rahatlığa, sorumsuzluğa teşvik edeceği gibi, çocukların öğrenmesini de olumsuz etkileyecektir. Ebeveynler çocuklarına yardım ederken kalemi asla ellerine almamalıdır.

Anne Babalar Çocuklarına Ödev Alışkanlığı Kazandırmak İçin Neler Yapmalı?

• Çocukların ödevlerini nerede yapması gerektiğini bilmesi alışkanlık için önemli bir adımdır. Ona ödevlerini yapabileceği, ders çalışabileceği bir ortam hazırlayın. Bulunduğu ortamda televizyon gibi dikkat dağıtıcı unsurların bulunmamasına özen gösterin.
• Ödevlerini ne zaman yapması gerektiği konusunda ona yardımcı olun. Yaşına, olgunluğuna, ihtiyaçlarına göre birlikte bir çalışma programı oluşturun. Bu programda ona yeteri kadar dinlenme süresi vermeye dikkat edin.
• Çalışma masasında dikkat dağıtıcı nesneler olmamasına özen gösterin.
• Mümkünse ayrı bir odası olsun. Ona ait bir çalışma masası, kitaplık ona aidiyet duygusunu ve sorumluluklarını anımsatacaktır.
• Onu uyarmak yerine motive etmeye çalışın. Oyun oynamak istiyorsa, "ödevlerini bitirdikten sonra" koşulunu hatırlatın ve ona verdiğiniz sözleri tutun.

Bunları Yapmayın...

• Ödevini çabuk bitirdiği için ona kızmayın. Özensiz davrandığındanşikayetçi iseniz birlikte yeniden kontrol edebileceğinizi söyleyin.
• Size karşı direndiği takdirde onunla inatlaşmayın.
• Ödevlerini yaparken zorluk yaşadığını fark ediyorsanız, kalemi elinize alarak müdahale etmeyin.
• Onun yerine ödevlerini siz yapmayın.
• Ödevlerini ödüle bağlamayın. Başarılarını kendisine ödül olarak görmesini sağlayın.